وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با یاد آوری اتفاقات مثبتی که در حوزه فرهنگ و هنر طی سال های اخیر روی داده است، تصریح کرد: ما اجازه نداریم برخوردمان با مجامع فرهنگی برخورد سلبی باشد.

به گزارش رجانیوز به نقل از فارس، محمد حسین صفار هرندی در جمع دانشجویان در دانشگاه شهید عباسپور به سؤالات آنان در حوزه فرهنگ پاسخ داد. مشروح این پرسش و پاسخ در ادامه آمده است:

سوال: با توجه به اینکه سینما و تلویزیون یکی از مهمترین عناصر تاثیر گذار در فرهنگ جامعه می باشد چرا فیلم‌های تولیدی به گونه ای است که ما در کنار پدر و برادر خود خجالت می کشیم پای این فیلمها بنشینیم یا موسیقی هایی که مجوز وزارت ارشاد دارد ولی محتوا و متن آن هیچ تناسبی با اسلام و جمهوری اسلامی ندارد؟

پاسخ: یکی از موضوعات قابل توجه این است که کارهایی که در حوزه سیاسی، اقتصادی، صنعتی و امثال هم اتفاق می افتد گاهی وقت ها خیلی آسانتر است از کاری که در حوزه فرهنگ اتفاق می افتد. دلیل آن هم این است که حوزه فرهنگ یکسره با روح و روان و عواطف آدمها کار دارد. مسائل اقتصادی خیلی ربطی به مسائل اعتقادی و فرهنگی و روانی و... ندارد. راحت می شود یک قطعه ای را تولید کرد. این قطعه مثلا تولید این جا باشد، تولید آن شهر باشد، تولید آن کشور باشد، فرقی ندارد. اما فرآورده فرهنگی دقایقش باید مورد توجه قرار بگیرد. نکته دوم این که عرصه فرهنگ، عرصه تکاپو و فعالیت خود مردم است.

درست است که ما درجایگاه هدایت، نظارت و حمایت نشستیم اما عامل اصلی ما نیستیم. ما عامل اصلی در ساخته شدن همه تولیدات فرهنگی نیستیم. فوقش این است که فلانی می خواهد یک کتاب بنویسد مجوز آن اثرش را می آید از ما می گیرد؛ کار را خود او رفته تولید کرده. کاری که ما می کنیم نظارت است. طرف رفته فیلم سینمایی را تولید کرده؛ ما اعمال نظارتمان ما چند مرحله ای است. اول، آمده مجوز ایده کلی را از شورای پروانه ساخت فیلم گرفته، ایده کلی را آمده مطرح کرده یک مجوزی هم گرفته که برود بسازد. ما می گوییم ایده عیبی ندارد اما همان ایده را یک کسی ممکن است برود باهاش یک کاری بکند که وقتی می آید در شورای پروانه اکران، افرادی که آنجا حاضر هستند می گویند این خیلی فاصله دارد با آن ایده اولی که شما مطرح کرده بودید. می فرستندش می گویند برو اصلاحش بکن. او می رود اصلاح می کند، می آورد باز هم می گویند که به نظر می رسد هنوز دچار یک سری اشکالات است باز می برد اصلاح می کند و می آورد. من این را هم باید بگویم این دوستانی که در شورای اکران، شورای صدور مجوز پروانه ساخت نشستند این ها همه شان همکاران حکومتی و دولتی من نیستند. بعضی هایشان همکاران هنرمند ما هستند یعنی از جنس خود تولیدکنندگان فیلم هستند یعنی نمایندگان آن صنف هستند که آمدند این جا قرار گرفتند؛ طبق قانون، طبق آیین نامه، آیین نامه ای که قبلا تدارک شده و الان پیش روی ما هست و طبق آن عمل می کنیم.

حاصل این تعامل این می شود که بسیاری از این فیلم‌ها تولید می شود و می‌آید و مجوز نمی گیرد. بعضی‌هایش می آید در جامعه یک بلوا و سر و صدایی هم به پا می کنند. در بعضی نشریات نگاه می کنید که نوشته فلان فیلم هم به خیل فیلم‌های بایگانی شده پیوست، فلان کتاب را هم مجوز ندادند، از سال فلان تا الان من کتابم جواز دریافت نکرده. این گلایه هایی است که اهالی فرهنگ دارند از ما و ما هم مجبوریم بشنویم این حرف‌ها را اما مطابق با ضوابط عمل می کنیم. نکته آخر این که اگر بنا باشد ما استانداردهای خودمان را در آن نقطه ای قرار دهیم که هیچ خبط فرهنگی در این تولیدات فرهنگی اتفاق نیفتد و هیچ مشکلی نداشته باشد، به شما عرض می کنم تولیدات فرهنگی ما ممکن است در سال در بعضی از شاخه ها به تعداد انگشتان دست باشد.

سوال: سوال من این است که پس این عدم مجوزها فایده ندارد. دلیل این است که نیروهایی که باید مثلا در حوزه دینی کار بکنند خیلی کم هستند مثلا ما نیروهای ارزشی نداریم- یک بچه مذهبی باشد- که وارد صدا و سیما بشود [و بتواند بماند]. سه ماه باهاش قرار داد می بندند. یا جذب آنها می شود و عین خود آنها می شود یا دوام نمی آورد و بر می گردد یا اینکه تبدیل می شود به یک نیروی منفعل که نمی تواند در آن عرصه کار کند. باید یک نیروهایی تربیت شود و نیروهای صدا سیما را باید تصفیه کرد.

پاسخ: خواهش می کنم اسمش را تصفیه نگذارید. البته من که مسئولیتی در قبال صدا و سیما ندارم. مسئول صدا و سیما جداست از مسئول وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. ما با صدا و سیما همکاریم و در جلسه شورای فرهنگی عمومی هم در کنار هم قرار داریم ولی صدا و سیما مسئولش توسط رهبر معظم انقلاب انتخاب می شود و از طرف دولت، قوه قضاییه و قوه مقننه هر کدام دو تا نماینده ناظر بالای سر صدا و سیما قرار دارند. بنده هیچ ارتباطی با صدا و سیما از حیث کاری ندارم؛ یعنی مصیبت های ما در وزارتخانه اینقدر هست که نخواهیم بار صدا و سیما را به دوش بکشیم. اما به شما عرض می کنم این نکته که فرمودند همین طور است.

اگر ما بخواهیم کار اساسی انجام دهیم کادرهای فرهنگی در تعداد گسترده باید به صحنه بیایند. این کادرها الان وجود دارند. بنده دارم می گویم به صورت کادر ورزیده حرفه ای متاسفانه نیستند اما کادر مستعد که بتواند بیاید در حوزه فرهنگ پس از مدتی همان ورزیدگی را پیدا بکند و بشود عناصر حرفه ای، چرا؛ این استعداد در جامعه ما هست لذا ما استراتژی خودمان را برای آینده، این امر قرار دادیم. الان ما یک مقدار داریم مهار می کنیم، یک مقدار اقدامات سلبی داریم انجام دهیم. اگر بنا باشد ایده آل مطلق در مقام عمل فکر بکنیم و عمل بکنیم، دست آخر باید در سینما و در همه اینها را ببندیم. ولی ما اجازه بستن در سینماها را نداریم. ما اجازه نداریم برخوردمان با مجامع فرهنگی برخورد سلبی باشد. برخوردی که خود حضرت امام (ره) کردند از ابتدای انقلاب این طور بود که با هدایت و ارشاد، با خط دادن، با حمایت کردن، با هدایت کردن هر روزه، ما برویم به سمتی که تولیدات فرهنگی عناصر سالم و صالح مان تعدادش بیشتر شود از آنجایی که دستگاهی که باید کنترل بکند، فشار وارد بکند و اجازه ندهد که کار ضد ارزشی در جامعه تولید شود.

سوال: دوست دارم صادقانه جواب دهید از وقتی که پرونده فرهنگی را دست شما دادند تا به الان چه کار کردید، چه تحولی، چه بازدهی داشتید؟ موقعیت فرهنگی که به فرمایش آقا به لجن زار فرهنگی تبدیل شده بود و شما با شرایط سخت و ناهنجاری، تهاجمی روبرو شدید و شاید هم قبل از قبول مسئولیت متوجه بودید که چه پرونده سیاهی را دست شما دادند، حالا هم قبول کردید و مسئول هستید. خودمانی حرف بزنیم خیلی کارآمدی ضعیفی دارید، درست کار نمی کنید، توقعات را بالا بردید، حالا هم باید جوابگو باشید و....؟

پاسخ: یکی از دوستان یک وقتی قریب به همین سئوال ازمن پرسیدند که شما چه شد که مسئولیت وزارتخانه را پذیرفتید، یعنی چه مطالعاتی کرده بودید. من گفتم که معروف است یک کسی از آبشار نیاگارا پرید و آمد پایین و یک خبرنگاری آمد سراغش که خوب بگویید که شما این شجاعت را از کجا آوردید، چه شد که تصمیم گرفتید این کار را بکنید، گفت: من این چیزها سرم نمی شود کسی که من را هل داد اگر پیدایش کنم می دانم باهاش چی کار کنم! واقعیت اش ما را هل دادند اینجا. خیلی هم با اراده خودمان نیامدیم. اما به شما عرض کنم این عرصه، عرصه آسانی نیست شما خودتان هم می دانید عرصه ای است که در مقام حرف زدن آدم خیلی راحت می تواند در موردش حرف بزند ولی وقتی می خواهد بیاید اداره اش بکند متوجه می شود با هر حرکتی که شما بکنید یک عده ای دلخور می شوند.

الان یک اتهام بنده و دوستان همکارم این است که خیلی سختگیرانه برخورد می کنیم؛ شدیم ابن ملجم و یکی یکی فیلم ها را داریم جلویش را می گیریم، یکی یکی کتابها را حبس کردیم، جلوی شعر را گرفتیم. این یک اتهام ماست. یک اتهام دیگر از این طرف این است که تسامح، تساهل و بی خیالی نسبت به رواج منکرات، منتها واقعیت چیست؟ در این مدت یک سری کارهای خوبی انجام شده که اساسا خاطره یک سری آن اقدامات گذشته را دارد در اذهان تغییر می دهد. شما نگاه بکنید به مقوله موسیقی؛ تئاتر و... خیلی از دوستان دارند می گویند، من در مجامع هم دارم می شنوم از بسیجی ها و اهل تدین و مسجد که خودم متعلق به این قشر هستم. من بارها اعلام کردم که اگر فرهنگ، هنر، سینما، تئاتر و امثال هم رنگ و بوی اعتقاد دینی و اخلاقی نداشته باشد بنده هیچ تعهدی در قبال آن ندارم.

بنده خودم را متعهد مطلق سینما نمی دانم. من خودم را متعهد به سینمایی می دانم که متعهد به اخلاق، دیانت و فرهنگ ملی باشد. در همین مدت ما یک ارتباطی برقرار کردیم بین هنر موجود مثلا تئاتر که همیشه به نظر می رسید که باید در اختیار یک عده اشخاص خاص جامعه باشد. در این دوره برای اولین بار تئاتر به شدت مردمی شد، به گونه ای که تئاترهای مذهبی که بنده خودم اعتقاد داشتم بیشترین طرفدار را دارد - اگر درست کار شود - این دوره بالاترین آمار شرکت کنندگان در محل نمایش یک تئاتر را ما در نمایش‌های مذهبی داشتیم. ما شب هایی را در تئاتر این کشور گذراندیم که 2500 نفر در یک سئانس رفتند از تئاتر دینی دیدن کردند. بی سابقه است که در یک سئانس 2500 نفر از یک تئاتر دیدن کنند. ما بردیم این را در یک استادیوم اجرا کردیم؛ تئاتری بود در ارتباط با مقوله عاشورا.

در طول یک سال گذشته یک کارنامه شرافتمندی را درحوزه موسیقی دوستان ما در تولید آثار ارزشمند و فاخر موسیقی داشتند. "رسول عشق و امید" سمفونی بلندی بود که آقای سید مهدی شجاعی نویسنده کتاب‌های خوب اسلامی، نویسنده متن آن بودند، با یک هنرمند موسیقی با همدیگر یک کار مشترک انجام دادند. سه چهار تا سمفونی با این خصوصیت را ما برگزار کردیم که در طول تاریخ موسیقی بی سابقه است و همین حالا ما در تدارک این هستیم و در پیوند زدن موسیقی با علایق مذهبی و دینی و ملی کشورمان سفارش‌هایی داده شده که به تدریج بیرون خواهد آمد. ولی آن عرصه ای که عرصه فعالیت بخش خصوصی است، مردم خودشان می روند تولید اثر می کنند. [درمورد اینها نظارت می شود و گفته می شود مثلاً] آقا این جایش تند است برو اصلاحش بکن، این شعرت را ما قبول نداریم باید بروی شعرت را عوض بکنی. کار دوستان ما آنهایی که درحوزه نظارت نشسته اند، این است که دائم دارند این اقدامات را می کنند. ضمناً یادتان باشد این نوارهایی که الان درجامعه در دست عموم است و می گویند با مجوز رسمی وزارت ارشاد، بعضی از آنها مجوز واقعی و اصلی نیست یعنی ما بسیاری از اینها را گرفتیم که کار غیرقانونی را به اسم وزارتخانه انجام می دهند. بعضی ها هم مجوزهایی است که متاسفانه در گذشته دریافت کردند و خب حالا آنها را نمی شود کاری کرد. در پاسخ سئوال های بعدی از کارهای دیگر وزارتخانه یاد می کنم تا بدانید که در زیر پوست اتفاقاتی که چشم شما را آزار می دهد و دل خود ما را هم آزرده می کند، چه اتفاقات مثبتی دارد می افتد و امیدوار کننده است برای آینده. حالا آن چیزی هم که شما نسبت دادید به رهبر معظم انقلاب، بنده عرض می کنم از نگاه ایشان فعالیت این وزارتخانه از ابتدای انقلاب تا الان در هیچ یک از شرایط وزارت ارشاد، مثل الان خوب نبود. ما البته خودمان را خیلی کوچکتر از این می دانیم که ایشان ما را مورد چنین لطفی قرار دهند. می دانیم و اشکالاتی که ایشان بارها خودشان به ما توضیح دادند آنها را هم دریافت کردیم و انتقادهایی که از جانب ایشان بوده [را شنیده ایم و دنبال اصلاح هستیم] اما چاره ای نیست. ما باید نسبی ببینیم. وزارتخانه گام‌های بلندی را به سمت سالم سازی برداشته است. شاید مصلحت این باشد که شما بدترین آثار امروز را در ذهن خودتان با بعضی آثار معمولی گذشته بروید مقایسه بکنید، آن وقت می فهمید که چه اتفاقی افتاده است.

سوال: با توجه به این که دولت هزینه های زیادی صرف تبلیغات کرده برای نظام جمهوری اسلامی کرده و از سوی دیگر با توجه به اینکه آمدند تجربه های یک سری افراد آنچنانی در ماهواره [را کپی برداری کردند]. یک سری تبلیغاتی از ماهواره از لباس های آنچنانی به عمل می آید و یک سری هم می آیند در ماهواره ها که تخریب کننده نظام جمهوری اسلامی هستند - که از سال 74 وارد شد. الان مدل فشن مُد است؛ مواد مخدر و قرص هایی که در داروخانه ها می فروشند؛ زنان و دختران فاسدی که در خیابان هستند، اینها متاسفانه وجود دارند. من از شما وزیر محترم می خواهم که این ها را آسیب شناسی کنید و با راهکارهای درست به ما به عنوان یک جوان یاد بدهید با اینها چگونه مقابله کنیم؟ البته می دانیم سازمانها و ارگان های زیادی هستند برای این آسیب ها و من فکر می کنم لازم نیست این مجموعه ها و ارگانها همه زیرنظر وزارت ارشاد باشد و شما بخواهید اعمال اثر کنید. فکر می کنم که کار وزارت ارشاد این است که یک ارتباط با آنها داشته باشد. شما در این زمینه چه کار کردید؟

پاسخ: آن چیزی که بر شمردند یک سیاهه ای از آسیب های اجتماعی است که به همه عرصه ها مربوط می شود. واقع مطلب این است که جهان امروز با جهان قبل ازیک جهاتی فرق کرده است. در جهان سابق یک پدر خانواده وقتی می خواست که فرزندش سالم بماند یک مدرسه خوب برایش انتخاب می کرد و خودش او را تا مدرسه می رساند و سعی می کرد که دوستانی که در مدرسه دارند دوستان موجهی باشند؛ درخانه همه اسبابی را فراهم می کرد که این بچه تحت تاثیر مسائل انحرافی قرار نگیرد. خیلی خانواده هایی بودند که تلویزیون و رادیو نداشتند و می گفتند که می خواهیم از اینها دور باشیم.
زمانی می شد که آن طور بچه ها را اداره کرد ولی امروز هیچ پدری نمی تواند قسم بخورد، نه خودش و نه معلمی که برایش انتخاب کرده. این بچه بالاخره می رود به یک نقطه ای و متصل می شود به یک دنیایی از اطلاعات در اینترنت؛ اینترنتی که در جمهوری اسلامی مدیریت شده است و میلیون ها سایت مستهجن درش بسته شده و تلاش صورت گرفته که این اسباب ورود به گناه را از جلوی بچه بردارند. ولی خب نمی شود. خیلی بیشتر از اینها، هست. این بچه وقتی رفت پای اینترنت نشست، میلیون ها معلم بالای سرش است. کاری که ما می توانیم بکنیم در کنار این تمهیداتی که از دولت، از دستگاه های دولتی، از صدا وسیما، از شورای فرهنگ عمومی انتظار دارید، در کنار او کلام قرآن را قرار دهیم. "یا ایها الذین امنوا علیکم انفسکم لایضرکم من ضل اذا اهدیتم". اگر می خواهید این آتش دامن شما را در بر نگیرد به خودتان برسید، خودسازی کنید. این چیزی است که ما توقع داریم دولت ها برایمان بکنند اما یک بخشی از قضیه مربوط به می شود به خودمان.

همین الان این اجتماعات شما یک بخشی از برنامه خودسازی است و تمرکز روی این برنامه ها کمک کننده است. نکته دیگر در مورد نقش وزارت ارشاد، من نمی توانم از نظرسازمانی به صدا و سیما دستور بدهم، ما دو جای جدا از هم هستیم اما یک جایی ما را به هم وصل می کند و آن دستگاه، شورای انقلاب فرهنگی است به ریاست رئیس جمهور و همه دستگاه های فرهنگی آنجا می نشینند. آنجا تصمیماتی اتخاذ می شود که به نفع همه است و هر قسمتی را یک جایی مجبور می شود انجام دهد. من نوید می دهم اخیراً پیش بینی شد که یک دستگاه هماهنگی بین دستگاه های فرهنگی هم زیرنظر رئیس جمهور تشکیل شود که اینجا به لحاظ اجرایی هم دستگاه ها را با هم هماهنگ می کند.

سوال: وضعیت فرهنگی سینما را اشاره فرمودید. جدیداًً در فیلم هایی که ساخته می شود بدبخت‌ترین زنان، زنان چادری هستند. چرا نگاه باید جوری باشد که اینها مثلا زیر چادر کارشان را می کنند؟

پاسخ: اصلا مورد توجه همکاران من این است کسانی که با ظاهر مذهبی در مملکت حرکت می کنند، در فیلم از آنها چهره سازی خبیث و منفی در فیلم نباید باشد. دلیل جلوگیری از اکران یکی از فیلم هایی که خیلی هم سرو صدا کرد این بود که آن فرد خودش را متصل به یک خانواده مذهبی نشان داد و یک سمبل مذهبی از اول فیلم تا آخر فیلم با آن هست. به همین دلیل جلویش گرفته شده، این چیزی نیست که موردتوجه نباشد منتها طبیعی است؛ حتی در صدا و سیما این حرف ها بارها زده شده. البته من معتقدم که نسبت به قبل تعدادش خیلی کم شده، یعنی این قضیه دارد تا حدی زیادی جلویش گرفته می شود.

سوال: من می خواهم این چیزهایی که می گویید، در عمل اجرا شود. متولی فرهنگ درجامعه ما زیاد است. این نظراتی که دانشجویان دارند لطفا بررسی شود. ما هیچ اثری از اینها در دانشگاه ها نمی بینیم. ما دلمان می خواهد که وزارت ارشاد از این فرصت "نوآوری"استفاده کند؟

پاسخ: کاری که ما داریم انجام می دهیم همین است که تشویق بکنیم همه فعالان عرصه فرهنگ و هنر را که این موضوعات را دست بگیرند. عاملان مشوق ما عامل هایی هستند که می توانند آنها را سوق بدهند به آن سمت. ما حاضر هستیم. برای مثال یک فیلمی که تا آخر امسال آماده می شود - " سلیمان نبی" که زندگی ایشان است یک تحولی در فیلمسازی کشور ما محسوب می شود - و داریم برای این چیزها هزینه می کنیم و شما هم دعا بکنید که اینها نتیجه بدهد. شما اگر تغییر را بخواهید ببینید، این گونه است که فعالیت های فرهنگی مسجد محور نسبت به شروع این دولت حدود 10 برابر شده، مقیاس هایش یک برابر و چند برابر نیست و کاری که صورت می گیرد 10 برابر است. هزینه ای که برای فعالیت های قرآنی دارد می شود نسبت به سه سال پیش که شروع کردیم 30 برابر شده. ما حالا در وزارتخانه خودمان هستیم ولی می دانیم دولت حداقل بیش از 60 میلیارد تومان برای سامان دادن خانه های عالم در کنار مساجد و ساماندهی حواشی مسجد هزینه می کند.

این ها چیز کمی نیست و امیدواریم که آثار خیر این ها هم ظاهر شود. شما هم به خودتان امیدوار باشید و به دین خودتان. دشمنان شما از غیظ دارند دندان هایشان را فشار می دهند. علی رغم همه این توطئه های فرهنگی که می کنند باز انسان های شریفی مثل این خواهران حاضر در جلسه و جوانان انقلاب پی این دین ایستاده اند