مقایسه سفر آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس‌جمهور اسبق به ترکیه و سفر مشابهی که قرار است هفته آینده توسط دکتر «محمود احمدی‌نژاد» رئیس‌جمهور فعلی انجام شود؛ این نگرانی جدی را به وجود می‌آورد که نکند در جریان این سفر هم مانند سفر‌های نیویورک و ایتالیا به نماینده عالی‌مقام‌ ایران اهانت شود.

به گزارش خبرنگار شهاب‌نیوز؛ پاره‌ای از خبرگان و کارشناسان چیره‌دست سیاست خارجی طی روزهای اخیر با مقایسه سفر رئیس‌جمهور اسبق کشورمان به ترکیه و سفر قریب‌الوقوع دکتر محمود احمدی‌نژاد به این کشور، خواستار حساسیت بیشتر مشاوران و برنامه‌ریزان سفرهای خارجی رئیس‌جمهور شده‌اند.

بر اساس گزارش‌های رسانه‌ای، محمود احمدی‌نژاد هفته آینده (24 مردادماه) در حالی عازم ترکیه خواهد شد که وزارت خارجه جمهوری اسلامی به طرف مقابل اعلام کرده است رئیس‌جمهور ایران بر سر مزار «آتاتورک» حاضر نمی‌شود. طبق پروتکل تشریفاتی دولت ترکیه، هر مقام عالیرتبه‌ای که به این کشور «سفر رسمی» انجام ‌‌دهد می‌بایست در مقابل مقبره آتاتورک حاضر شده و با تقدیم دسته گل به نماد ترکیه سکولار و لائیک ادای احترام نماید. با این حال، این بخش از پروتکل تشریفاتی دولت ترکیه نیز همانند پروتکل‌های دیپلماتیک سایر کشورها قابل مذاکره و چانه‌زنی است و میهمان عالیرتبه هر کشوری می‌تواند بر اساس حساسیت‌های افکار عمومی یا اصول سیاست خارجی کشور خود، از اجرای بخشی از این پروتکل‌ امتناع ورزد. این دست از مسایل خاص که مشابه آن یعنی ادای احترام به مقبره بنیانگذار جمهوری اسلامی در ایران نیز وجود دارد، غالباً در مذاکرات دیپلمات‌های دو کشور به گونه‌ای آبرومندانه و در خفا حل و فصل می‌شود.

بدین ترتیب، این موضوع که آقای احمدی‌نژاد بر اساس ایدئولوژی و اصول انقلاب اسلامی ایران از حضور در مقبره آتاتورک به عنوان نماد یک حکومت «لائیک» و «سکولار» امتناع کند مساله‌ای طبیعی و عادی است. همانطور که هم پادشاه عربستان و هم اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس‌جمهور اسبق ایران در جریان سفرهای خود به ترکیه از حضور در مقبره آتاتورک خودداری کردند یا برخی میهمانان عالیرتبه کشورمان در مرقد بنیانگذار جمهوری اسلامی حاضر نمی‌شوند. موضوع اصلی، نحوه برخورد دولت و رسانه‌های ترکیه با مساله عدم حضور احمدی‌نژاد در مقبره آتاتورک است.

خبرنگار شهاب‌نیوز می‌افزاید: در این زمینه مقایسه سفر آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی به ترکیه با سفر قریب‌الوقوع دکتر احمدی‌نژاد می‌تواند بسیار آموزنده باشد. هاشمی رفسنجانی در حالی در 19 دسامبر 1996 عازم ترکیه شد که وی نیز همانند احمدی‌نژاد از حضور در مقبره آتاتورک خودداری کرد. با این حال، دولت لائیک «سلیمان دمیرل» از او به گرمی در فرودگاه آنکارا (پایتخت ترکیه) استقبال کرد و تشریفاتی تقریباً بی‌سابقه را به اجرا گذاشت. این استقبال آبرومندانه تازه در شرایطی بود که هاشمی رفسنجانی آخرین ماه‌های دور دوم ریاست ‌جمهوری خود را سپری می کرد و دولت لائیک ترکیه می‌دانست هاشمی از چند ماه بعد دیگر رئیس‌جمهور ایران نخواهد بود. این مساله در جریان سفر پادشاه عربستان به ترکیه هم وجود داشت. به این معنا که پادشاه عربستان نیز از حضور در مقبره آتاتورک امتناع کرد؛ با این حال دولت ترکیه به گرمی و با همان احترام ویژه از وی در آنکارا (پایتخت) استقبال کرد و تشریفات یک «دیدار رسمی» و نه «سفر کاری» را به اجرا گذاشت.

نکته مهم این است که دولت ترکیه در زمان سفر هاشمی در اختیار احزاب لائیک بود که نسبت به اسلامگرایان، حساسیت به مراتب بیشتری در قبال آتاتورک از خود نشان می‌دهند. با این حال و به رغم آن که کابینه ترکیه هم‌اکنون در اختیار احزاب اسلامگرا است؛ دولت رجب طیب اردوغان سفر دکتر احمدی‌نژاد را از یک «سفر رسمی» به یک «سفر کاری» تغییر داد و اعلام کرد که از رئیس‌جمهور ایران نه در آنکارا (پایتخت) که در استانبول استقبال می‌کند. دیدار احمدی‌نژاد با عبدالله گل رئیس جمهور ترکیه نیز به جای آنکارا در استانبول برگزار خواهد شد.

این همه در حالی است که رسانه‌های لائیک ترکیه نیز به بهانه عدم حضور آقای احمدی‌نژاد در مقبره آتاتورک، حملات تندی را به رئیس‌جمهور ایران آغاز کرده‌اند و همانند سفر چندی قبل احمدی‌نژاد به ایتالیا و رسانه‌های آن کشور اروپایی (البته کمی خفیف‌تر و ضعیف‌تر) کارزار تبلیغاتی مشهودی را علیه وی به راه انداخته‌اند.

البته در زمان سفر هاشمی رفسنجانی به ترکیه نیز روزنامه‌های لائیک حملاتی را علیه او به علت امتناع از حضور در مقبره آتاتورک انجام دادند. اما واکنش قاطعانه دولت وقت ترکیه به آن انتقادات و استقبال گرم و آبرومندانه سلیمان دمیرل از هاشمی در آنکارا را به هیچ وجه نمی‌توان با سکوت این روزهای مقامات ترک در قبال حملات رسانه‌های لائیک به احمدی‌نژاد، اظهارات ضعیف وزیر خارجه ترکیه، تبدیل «سفر رسمی» رئیس‌جمهور ایران به «سفر کاری» و نهایتاً استقبال از وی در استانبول به جای آنکارا برابر دانست.

خبرنگار شهاب‌نیوز در پایان می‌نویسد: با آن که جنجال‌سازی رسانه‌های لائیک ترکیه علیه آقای احمدی‌نژاد موضوع چندان مهمی نیست و امتناع رئیس‌جمهور ایران از حضور در مقبره آتاتورک نیز با توجه به اصول انقلاب اسلامی مساله‌ای طبیعی و حتی ضروری است؛ اما احترام و جایگاه نماینده عالی ایران در جریان سفر به ترکیه موضوعی نیست که بتوان درباره آن لحظه‌ای اغماض کرد. واقعیت این است که منتقدان داخلی آقای احمدی‌نژاد حتی از حامیان ایشان نسبت به هرگونه اهانت به جایگاه رئیس‌جمهور در جریان سفرهای خارجی حساس‌تر هستند. در این شرایط به نظر می‌رسد که مشاوران و برنامه‌ریزان سفرهای خارجی آقای احمدی‌نژاد بایستی به دقت تحولات ترکیه را رصد کرده تا مانع اهانت به رئیس‌جمهور کشورمان به عنوان نماینده حقوقی ملت ایران و تکرار وقایع تلخ نیویورک و ایتالیا شوند. 

در شرایطی که وزارت خارجه تجربه سفر آبرومندانه رئیس‌جمهور اسبق به ترکیه را در کارنامه خود دارد؛ بایستی این سئوال مطرح شود که چرا مانند پادشاه عربستان، هاشمی رفسنجانی و... از آقای احمدی‌نژاد در آنکارا استقبال نمی‌شود؟ چرا این سفر یک «سفر رسمی» نیست؟ چرا دولت ترکیه به حملات تند رسانه‌های لائیک علیه سفر رئیس‌جمهور ایران پاسخ نمی‌دهد؟ چه کسی قرار است در فرودگاه استانبول از رئیس‌جمهور ایران استقبال نماید؟ آیا تشریفات کامل برای نماینده عالی ایران به عمل خواهد آمد؟ آیا نخست‌وزیر ترکیه از آنکارا عازم استانبول شده و در اقامتگاه رئیس‌جمهور ایران با آقای احمدی‌نژاد ملاقات خواهد کرد یا این که احمدی‌نژاد فقط با عبدالله گل دیدار می‌کند؟ و ...