به گزارش خبرگزاری فارس، زرین تاج قزوینی مشهور به قرة‌العین از 18 نفر پیروان علی محمدباب بود که معروف به "حروف حی" بودند. نقش قرة‌العین در اجتماع دشت بدشت با کشف حجاب خود و اعلام رسمی نسخ اسلام و معرفی فرقه بابیه به عنوان دیانتی جدید آغاز شد. او حتی در روز عاشورا به همراه خواهر خود با لباس‌های رنگین در میان جمعیت عزادار و سیاهپوش حاضر می‌شد و به مناسبت روز تولد علی‌محمد باب به جشن و شادی می‌پرداخت.
از سوی بهائیان بسیار تلاش صورت می‌گیرد که قرة‌العین به عنوان اولین مدافع حقوق زنان ایران و اولین کسی که جنبش فمنیستی را در ایران پایه‌گذاری کرد، معرفی شود. اما امروز تحقیقات محققانی همچون «دکتر دنیس مک اوئین» استاد دانشکده ادبیات دانشگاه نیوکاسل، « دکتر عباس امانت»‌ استاد تاریخ و مطالعات بین‌المللی در دانشگاه ییل، دکتر فرزانه میلانی استاد دانشگاه ویرجینیا، هدف اصلی و پروژه اساسی قرة‌العین را خروج از اسلام می‌دانند و معتقد هستند که از شخصیت او نمی‌توان قرائتی فمینیستی داشت.
"دنیس مک اوئین" اساساً جنبش بابیه را یک جنبش اصلاح‌گرایانه و جنبشی در جهت حقوق زنان نمی‌داند. او معتقد است که بابیه و بهائیت متعلق به جریان‌های دموکراتیک نیستند. بلکه سرآغاز شکل‌گیری مفاهیم دموکراتیک را در ایران از انقلاب مشروطه می‌داند. دکتر نیکی کدی استاد دانشگاه کالیفرنیا، نیز معتقد است که جنبش بابیه در ایران یک جنبش پیش از مدرن است و به صورت گسترده‌ای در روستاها و شهرهای کوچک رخ داده است. در حالی که نهضت تنباکو و نهضت مشروطیت از جنبش‌ها و نهضت‌های اولیه عصر مدرن هستند که در مراکز شهری بسیار پرجمعیت رخ داده است.
همکاری عبدالبهاء رهبر بهائیان با دولت روس و محمد علی شاه و با دادن شعار جهان وطنی هیچگاه از تاریخ سیاسی ایران محو نخواهد شد. شرح این خیانت را به خوبی می‌توان در آثار «ادوارد براون»، «سید حسن تقی زاده»، «احمد کسروی»، «فریدون آدمیت»، «هما ناطق»، «احسان طبری» و ... یافت. این نخستین نهضت مردم‌سالاری ایرانیان که در پی خروج از سلطنت استبدادی قاجار و تشکیل یک نظام پارلمانی بود از نظر محققان بهائی همچون «اولریش گلمر» این علائق ملی و منافع ایرانیان همان احتجاجات ناسیونالیستی نازیسم آلمان تلقی می‌شود.
امروزه تشکیلات جهانی بهائیت، در جهان غرب از سوی محققانی همچون «دکتر خوان کول» استاد مطالعات خاورمیانه دانشگاه میشیگان و رئیس سابق مطالعات خاورمیانه، «دکتر دنیس مک اوئین» و «فیچیکیا» مورد انتقادات جدی قرار گرفته است.
آنان معتقد هستند که ساختار شورای 9 نفره رهبریت تشکیلات جهانی بهائیت از گرایشات شدید بنیادگرائی برخوردار است تا گرایشات لیبرالیستی، و مؤلفه‌های فرقه‌ای در آن به شدت در حال افزایش است؛ تا جایی که به اعتقاد «دکتر فیروز کاظم‌زاده» استاد تاریخ روسیه در دانشگاه ییل و سخنگوی بهائیان آمریکا، ساختار تشکیلات بهائی لزوماً منطبق با دموکراسی در آمریکا نیست بلکه متعهد به رعایت تئوکراسی جامعه بهایی است.
دنیس مک اوئین نیز در تبیین نظام اداری بهایی به تئوکراسی دیکتاتورمآب اشاره می‌کند. تا جائی که «اودو شفر» از محققان برجسته بهائی و عضو سابق محفل ملی بهائیت در آلمان، نگاه بهائیان به مرکز جهانی بهائی (بیت العدل اعظم) را که قائل به عصمت برای آن هستند همانند نگاه به معبد دلفی می‌داند و معتقد است که بهائیان به یک الهام شبه نبوی از سوی روح‌القدس در بیت العدل اعظم قائل هستند و روح‌القدس را نیز همچون یک خدای ماشینی در هدایت بیت‌العدل اعظم تلقی می‌کنند.
تشکیلات بهائیت به دلیل ساختار فرقه‌ای خود در جهان غرب از کمترین اقبالی برخوردار است. غربیان بهائیت را یک مسلک شبه عرفانی شرقی می‌دانند که لباسی به ظاهر از دنیای مدرن به تن کرده است. همان گونه که «هامر رومر» محقق آلمانی معتقد است که بهائیت یک مسلک درویش مآب است و تنها به لطف تقارن با جنبش‌های فرهنگی ملهم از غرب در خاورمیانه بوده که لباسی مدرن بر تن کرده و می‌کوشد تا پیوندهای خود را با سایر سلسله‌های درویشی پنهان نماید. «پرفسور نالینو» استاد دانشگاه روم نیز بهائیت را آمیزه‌ای از توهمات شرقی و آرا و عقاید غربی می‌داند و آن را نقابی می‌داند برای لاقیدی مذهبی.
«اودو شفر» به دلایل عدم استقبال غرب به بهائیت اشاره می‌کند که عقاید بهائی در سیستماتیک کردن و عرضه محققانه تعالیم خود بسیار ضعیف است و در مقام مقایسه در مطالعات فلسفی، مذهبی و علم کلام با اسلام اذعان می‌نماید که جامعه بهائی در مرحله نوزادی به سر می‌برد.
وی بیان می‌کند که در بهائیت نظریه‌های بنیادی فلسفی در مورد نقش عقل و منطق، اخلاق و سیاست مورد پژوهش قرار نگرفته است.
وی همچنین معتقد است که بدون تردید احکام جزائی کتاب اقدس کاملاً مخالف تصور ارزش‌های حاکم بر دنیای غرب است و نیز مخالف خواسته‌های متخصصین امور جنائی مدرن است و با ناامیدی این گونه بیان می‌کند که کم‌تر به نظر می‌رسد بتوانیم این مسائل را در بحث‌های مستقیم در جامعه امروزی جامعه‌ای که جز دلایل منطقی و عقلانی دلیل دیگری نمی‌پذیرد مطرح کنیم.
او همچنین اشاره می‌کند به وجود عقیده‌ای که غالبا بهائیان آن را تکرار می‌کنند که بهاء‌الله همه چیز را بیان کرده است و انسان برای کشف حقیقت نیازی به فلسفه ندارد به این نتیجه می‌رسد که این می‌تواند جامعه بهائی را به نگرش‌های فرقه گرایانه سوق دهد.
«موژان مومن» از محققان مشهور بهائیت خود اذعان دارد که جوامع بزرگ بهائی در بخش‌های فقیر جهان متمرکز است که در جنوب آسیا، آفریقا، آمریکای لاتین و در برخی از جزایر اقیانوس آرام حضور دارند و بزرگ‌ترین جامعه بهائی در جهان نیز در هندوستان است. بیشتر آنها از جوامع روستایی هستند و بنا به گفته وی بسیاری از روستائیان جهان سوم که در سال‌های اخیر بهائی شده‌اند بی‌سواد هستند.
وی اذعان می‌کند که اکنون امر بهائی عمدتاً دیانتی جهان سومی است. او معتقد است که در آسیای شرقی، توسعه بهائیت موفق نبوده است در کشور چین و کره شمالی از آنجائی که به رسمیت شناخته نشده و هیچ فعالیت سازمان یافته بهائی وجود ندارد، توسعه بسیار کند بوده است. در کشورهائی چون ژاپن و کره جنوبی که آزادی مذهبی برقرار است، وضعیت بهائیت مشابه شرایط در اروپای غربی است و از رشد مناسب برخوردار نیست.
امروز تشکیلات بهائیت در ایران به دلیل ساختار فرقه‌ای خود نه تنها خود مانع مهمی در تحقق حقوق شهروندی بهائیان ایران است بلکه به دلیل فعالیت‌های تشکیلاتی خود در سطح جامعه ایران دو عنصر مهم هویت ایرانی را یکی اسلام و دیگری ملیت را به چالش می‌کشاند. بسیار تعجب‌آور است که خانم شیرین عبادی با نادیده گرفتن حقوق ایرانیان اینگونه مورد سوء استفاده تشکیلات بهائیت قرار می‌‌گیرد. در عین حال که هم به ایرانی بودن خود و هم به مسلمان بودن خود افتخار می‌کند، همان دو عنصر تشکیل دهنده هویت ایرانی که دائماً در تاریخ معاصر ایران از سوی تشیکلات بهائیت مورد هجوم قرار گرفته است، وکالت رهبران تشکیلات بهائی ایران را به عهده می‌گیرد. امروز تشکیلات بهائیت در تلاش است با استفاده از خانم شیرین عبادی جهت اهداف تشکیلاتی خود زرین‌تاج (قرة‌العین) دیگری را بازسازی کند اما امید است این نقشه شوم با هوشیاری شیرین عبادی خنثی شود.

*لطف‌الله لطفی؛ پژوهشگر تاریخ معاصر ایران